29 apr Uitspraken Johan Derksen: verkrachting of niet?
Er is veel commotie ontstaan naar aanleiding van de uitspraken van voormalig Nederlands profvoetballer Johan Derksen in het televisieprogramma “Vandaag Inside”. Derksen vertelde er over een incident van een aantal jaar geleden waarbij hij een kaars in de vagina van een bewusteloze vrouw stak.
De reacties op sociale media zijn verdeeld. Sommige mensen vinden dat Derksen zich door deze handeling schuldig heeft gemaakt aan verkrachting. Anderen minimaliseren het incident door te verwijzen naar de veranderde tijdsgeest en menen dan weer dat er géén sprake is van verkrachting gelet op het gebrek aan dwang of geweld.
Onze zedenspecialisten geven graag meer duiding over hoe dergelijke handeling – volgens het Belgisch recht – precies wordt gekwalificeerd.
Artikel 375 van het Strafwetboek omschrijft verkrachting als elke daad van seksuele penetratie van welke aard en met welk middel ook, gepleegd op een persoon die daar niet in toestemt.
- Seksuele penetratie
Verkrachting vereist een seksuele penetratie. Aan deze voorwaarde is voldaan doordat de kaars in de vagina van de betrokken vrouw werd geplaatst.
- Van welke aard en met welk middel ook
Bij verkrachting denken veel mensen aan een penetratie met de penis. De penetratie kan evenwel ook gebeuren met andere lichaamsdelen of zelfs met voorwerpen, zoals bijvoorbeeld een kaars. Ook dergelijke penetraties zullen ingeval van gebrek aan toestemming kwalificeren onder het misdrijf verkrachting.
- Op een persoon die daar niet in toestemt
Het gebrek aan toestemming betreft het meeste complexe bestanddeel van het misdrijf verkrachting. Er zal steeds in concreto beoordeeld moeten worden of de persoon in kwestie zijn of haar toestemming heeft verleend tot het stellen van de seksuele handelingen.
Artikel 375 preciseert, naast de omschrijving van het misdrijf verkrachting, evenwel een aantal situaties waarin er per definitie geen toestemming gegeven kan worden:
« Toestemming is er met name niet wanneer de daad is opgedrongen door middel van geweld, dwang, bedreiging, verrassing of list of mogelijk is gemaakt door een onvolwaardigheid of een lichamelijk of een geestelijk gebrek van het slachtoffer. »
Indien er dus bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van dwang of geweld om de penetratie mogelijk te maken, is er met zekerheid sprake van verkrachting. Het uitoefenen van geweld of dwang is evenwel niet vereist. Artikel 375 van het Strafwetboek, preciseert immers nog een aantal andere situaties waarin geen toestemming kan worden gegeven, waaronder het bestaan van een onvolwaardigheid of een lichamelijk of geestelijk gebrek.
De daad is mogelijk gemaakt door een onvolwaardigheid of een lichamelijk of geestelijk gebrek van het slachtoffer indien de dader op een ongeoorloofde wijze misbruik maakt van de verminderde weerstand van het slachtoffer ingevolge zijn fysieke of psychische toestand. Er is bijvoorbeeld sprake van een geestelijk gebrek indien het slachtoffer in een diepe slaap verkeert, een verlaagd bewustzijn heeft of zichzelf in een toestand van volkomen dronkenschap of drugsroes bracht.
Er moet tevens aangetoond worden dat de vrije wilsbeslissing om al dan niet toe te stemmen ingevolge het gebrek ontbreekt en afwezig is.
In het geval van Derksen was de betrokken vrouw bewusteloos ten gevolge van alcoholintoxicatie. Bijgevolg kon zij, ingevolge haar bewusteloosheid, onmogelijk toestemming verlenen tot het stellen van penetratie.
De handeling die Derksen heeft beschreven, namelijk het plaatsen van een kaars in de vagina van een bewusteloze vrouw, kan dus zonder enige twijfel worden gekwalificeerd als verkrachting.
De vraag die zich vervolgens stelt, is of er nog een veroordeling kan volgen voor deze feiten. Derksen verklaarde immers dat het incident plaatsvond in de jaren 70. Naar Belgisch recht zijn deze feiten dan ook verjaard, daar de verjaringstermijn voor verkrachting in ons land tien jaar bedraagt.
Een belangrijke kanttekening is evenwel dat sedert de wet van 14 november 2019, seksuele misdrijven gepleegd op minderjarigen niet meer kunnen verjaren. Ingeval de verkrachting zou zijn gepleegd op een minderjarig slachtoffer, zou een veroordeling wél nog mogelijk zijn
Heeft u vragen over het misdrijf van verkrachting? Neem dan gerust contact op met onze zedenspecialisten via onze website, per mail (info@bannister.be) of telefonisch (03/369.28.00).